Rapport: gemeenteraad Meerssen verzandt in gesteggel, advies om te stoppen met omstreden vergadertraject
De gemeenteraad van Meerssen is verzand in gesteggel. De raad wordt geplaagd door oud zeer en de verhoudingen zijn verzuurd. Dat staat in een rapport dat de provincie heeft opgesteld. Aan gouverneur Emile Roemer wordt geadviseerd om zo snel mogelijk een gezaghebbend, onpartijdig persoon of duo aan te stellen, die de raad gaat begeleiden bij het verbeteren van de verhoudingen. Daarnaast luidt het advies om het traject 'Raad aan het Stuur' per direct stop te zetten.
Het is het tweede rapport dat is verschenen over de sfeer binnen het gemeentehuis. Woensdag kwam het rapport over de verstoorde werkrelaties en onveilige werksfeer tussen ambtenaren van de gemeente. Dit rapport richt zich op de verhoudingen in de gemeenteraad.
Gouverneur Roemer heeft de raad van Meerssen gevraagd om de verhoudingen te verbeteren in aanloop naar de benoeming van een nieuwe burgemeester. Mirjam Clermonts gaat deze zomer stoppen als burgemeester. Roemer heeft hiervoor oud-burgemeester van Valkenburg Jan Schrijen en adviseur Hannie ten Grotenhuis gevraagd om dit rapport op te stellen. Het duo heeft met 26 personen gesproken: de raadsleden, burgemeester Clermonts, de griffier, de wethouders, gemeentesecretaris (de algemeen directeur van de gemeente) en de bestuursadviseur.
Niet geluisterd
Schrijen en Ten Grotenhuis concluderen dat het traject 'Gemeenteraad aan het Stuur' de verhoudingen flink heeft verstoord. Het traject moest ervoor zorgen dat raadsleden eerder betrokken zouden worden bij het maken van beleid. In de raad waren er hevige discussies of dit traject wel nuttig zou zijn. Gedurende het proces stapelde het werk zich op en keerde een groter deel van de raad zich tegen het plan. De onderzoekers concluderen nu dat er naar de critici niet werd geluisterd. "Het proces móest door, en moest door op de manier zoals de extern adviseur dat had bedacht", schrijven ze in hun verslag. Kanttekeningen van het college en de ambtelijke top over het proces werden terzijde geschoven.
Een van de veranderingen in de 'Raad aan het Stuur' was het inkorten van de spreektijden. Iedere fractie zou een maximum aantal minuten spreektijd krijgen. BRUG-M was hier faliekant tegen en splitste zich op in vijf verschillende fracties zodat elk raadslid maximaal gebruik kon maken van de spreektijd. Inmiddels heeft de partij aangekondigd dat, als de stekker uit het traject wordt getrokken, zij weer samensmelten tot één fractie.
Voor- en tegenstanders
Tijdens het traject wordt ook steeds vaker naar de griffier gekeken, de ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad. Die is nauw betrokken bij het traject 'Raad aan het Stuur'. Voor dat traject wordt de griffie-afdeling in personeel uitgebreid naar 5,0 fte. "De gesprekken tonen aan dat in de loop van de tijd een steeds grotere kloof is ontstaan tussen voorstanders en tegenstanders van het project ‘Gemeenteraad aan het stuur.’ Er ontstonden twee kampen. In sommige gesprekken wordt dit zelfs verruimd naar voor- en tegenstanders van de griffier, omdat zij tot op dit moment volhardt in de ingezette koers", schrijven Schrijen en Ten Grotenhuis.
In oktober vorig jaar barst in de raad de bom. De externe adviseur van de 'Raad aan het Stuur' schrijft een snoeiharde notitie over de werksfeer in het gemeentehuis. De woordkeuze valt verkeerd: het college, de ambtelijke top en de gehele gemeenteraad nemen afstand van de notitie. Sommige raadsleden kunnen zich vinden in de inhoud van de notitie, maar het college, BRUG-M, GroenLinks-PvdA en de ambtelijke top niet. De griffier distantieert zich juist niet van de notitie. BRUG-M vindt die opstelling "onaanvaardbaar". De fractie trekt haar onpartijdigheid en professionaliteit in twijfel, schrijven de onderzoekers.
Oud zeer
Los van het traject 'Raad aan het Stuur' waren de verhoudingen altijd al niet optimaal. Binnen de raad zijn er 3 tot 4 raadsleden tussen wie er 'oud zeer' is dat teruggaat tot 2013. Het duo adviseert dat de lucht tussen hen geklaard moet worden. Daarnaast is er verschil in de achtergrond van de raadsleden. Een groot deel heeft zijn achterban in het lokale verenigingsleven of in bepaalde kernen. Dat staat weer haaks op de oppositiepartij BRUG-M, van wie de leden juist hoogopgeleid zijn. Het botst hierover geregeld in de raad.
Over de burgemeestersbenoeming is er in de raad discussie. Maar volgens Schrijen en Ten Grotenhuis tekent zich een kleine meerderheid af om het proces voor een vaste burgemeester op te starten, omdat het imago van Meerssen anders een deuk oploopt. Het is aan gouverneur Roemer om een beslissing te nemen. De provincie heeft al laten weten dat rond april die beslissing valt.
