Valkenburg doet aangifte tegen eigenaar Wilhelminatoren

De gemeente Valkenburg aan de Geul heeft aangifte gedaan tegen Geenen Holding Valkenburg, de eigenaar van de ingestorte Wilhelminatoren. Dat heeft burgemeester Prevoo maandag aan de gemeenteraad laten weten. Valkenburg verwijt de eigenaren het ‘structureel nalaten van onderhoud’. Dat is strafbaar want een eigenaar van een monument heeft een wettelijke instandhoudingsplicht. 

Die instandhoudingsplicht houdt in dat elke eigenaar van een monument verplicht is om zijn gebouw zodanig te onderhouden dat de monumentale waarde behouden blijft. Het is strafbaar om noodzakelijke reparaties of onderhoud niet uit te voeren. Volgens Prevoo is dat noodzakelijk onderhoud in het geval van de Wilhelminatoren, niet of onvoldoende gebeurd.

‘Onvoldoende onderhoud’
Heuvelland Vandaag en De Limburger reconstrueerden vrijdag dat sinds 2014 meerdere rapporten verschenen waarin werd gewaarschuwd voor gebreken die dringend hersteld moesten worden, maar dat dat niet is gebeurd. Ook stelt een rapportage uit 2023 van de Monumentenwacht, die in handen is van de redacties, dat er sprake was van ‘onvoldoende onderhoud’.

Uit onderzoek door de gemeente blijkt dat er de afgelopen 25 jaar geen vergunningen zijn verleend voor onderhoud aan de toren, behalve de vergunning uit 2024 voor de vervanging van de zesde verdiepingsvloer. Dat betekent dat onderhoud niet is gebeurd of dat het, als het wel gebeurd is, zonder vergunning is gedaan.

Los van instorting
De burgemeester benadrukt dat de aangifte los staat van de instorting van de toren en alleen gericht is op het ‘verwaarlozen van de instandhoudingsplicht’. “Of er een direct causaal verband bestaat tussen de geconstateerde nalatigheid en het instorten van de toren, is op dit moment niet vastgesteld”, stelt Prevoo.

Met de aangifte wil de gemeente een signaal afgeven dat achterstallig onderhoud van monumenten niet wordt getolereerd. Normaal gesproken treedt de gemeente bij verwaarlozing van monumenten zelf op via bestuursrechtelijke handhaving. Maar zulke gemeentelijke maatregelen zijn gericht op het herstel van gebreken en dat kan bij de ingestorte toren niet meer. Daarom ligt volgens Prevoo alleen de route van het strafrecht nog open.

Vervolging
Emeritus-professor bouwkunde Rob Nijsse van de TU Delft sprak zich in een interview met Heuvelland Vandaag en De Limburger uit voor een juridisch vervolg. “Mensenlevens zijn in gevaar gebracht. Mijns inziens een reden tot vervolging”, vindt Nijsse.

Naast de wettelijke instandhoudingsplicht vindt Prevoo het ook om andere redenen van belang om aangifte te doen. “De impact van deze instorting had veel groter kunnen zijn. Was deze instorting overdag gebeurd, dan waren er tientallen slachtoffers te betreuren geweest. Men kan van geluk spreken dat de instorting in de vroege ochtend heeft plaatsgevonden, want de gevolgen van een instorting enkele uren later waren niet te overzien geweest.”  

Toreneigenaar Paul Geenen is om een reactie gevraagd maar hij wil niet reageren op het nieuws van de aangifte